Во последните неколку години сервилната македонска надворешна политика и дипломатија на патот кон ЕУ доживееја редица порази и понижувања, и сето тоа како резултат на намањето на визија, како и водењето на реална надворешна политика за заштита на македонските национални интереси. Едновекторската надворешна политика и играњето на една карта се покажа погубна за Македонија, и денес Македонија нема маневарски простор во преговорите со Бугарија. Погрешната надворешна политика и дипломатска стратегија во однос на спорот со Бугарија ја доведе Македонија во ќорсокак. Политиката на постојани отстапки на штета на Македонија во замена за идно магливо членство во ЕУ е пред своето финале. Францускиот предлог е финалето на тој процес, кој што започна со Договорот од Преспа, и доколку Македонија го прифати францускиот предлог, на Македонија и се заканува национална катастрофа, од која што нема никогаш да се опорави.
ЕУ деновиве Македонија ја доведе пред избор, земи или остави, кога е во прашање решавањето на нерационалниот спор со Бугарија. Во „Новиот европски поредок“ кој што го заговара Макрон за стратегиска автономија на ЕУ, за земјите од Западен Балкан, меѓу кои и Македонија, е предвидено сценариото и понатаму да останат периферија и тампон зона за ЕУ, и утешна награда за Западен Балкан е иницијативата „Отворен Балкан“.
Македонската надворешна политика цело време е реактивна и одбранбена, наместо да биде активна и офанзивна. Во голем број на држави ширум светот Македонија со години нема свои амбасадори, што е најдобар доказ за деградацијата на македонската дипломатија. Македонија со години нема амбасадори во главните градови на голем број клучни држави. Македонија нема амбасадор во САД веќе четири ипол години, кој што е стратешки партнер на Македонија.
Министерството за надворешни работи со години наназад е претворено во партиско биро за вработување, каде што стручноста и подготвеноста нема влијание. Наместени конкурси за вработување на нови дипломати, постојани скандали со македонските дипломати и амбасади ширум светот, скандали со обиди за шверцување под дипломатска пратка на цигари, алкохол, наркотични средства. Во голем број на држави ширум светот за Амбасадори и вработени во Амбасадите се праќаат луѓе без дипломатско искуство, луѓе кои што не студирале меѓународни односи, кои што немаат познавање на јазиците, културата, традицијата на државата каде што се упатуваат да работат.
Време е за нова парадигма кога е во прашање македонската надворешна политика. За професионална дипломатија, за дипломати од кариера. За создавање на дипломатска академија, за создавање на професионален дипломатски кадар. Ширум светот има огромен број на македонци кои што завршиле меѓународни односи во различни држави, и Македонија мора да најде начин да ги искористи нив, нивното знаење, искуство, врски во тие држави.
Наместо едновекторската надворешна политика, време е за повеќевекторска надворешна политика, која што ќе доведе до градење на пријателства со повеќе држави и центри на моќ, како и отворање на нови пазари за македонската економија. Да, стратешка цел на Македонија се ЕУ и НАТО, а стратешки партнери се САД и Германија, но тоа не значи дека Македонија не треба да има силни Амбасадори и дипломати и другите региони во светот. Македонија треба да разбере дека во светот покрај Западот постојат и други региони и центри на моќ, кои што во иднина ќе играат се поголема улога во светските текови и геополитика. Кога е во прашање Западот, потребно е конечно Македонија да им обрати внимание на Франција, Италија, Полска, Холандија, како држави кои што имаат големо влијание во ЕУ. Потребно е да им се обрати должното внимание и на Турција и на Русија.
Време е за поактивна надворешна политика кога е во прашање Азија, посебно Југо-Источна Азија, која што е движечка сила на светската економија, и каде што се најбрзо растечките економии, пред се НР Кина, Индија, Јапонија, Јужна Кореја, за активна дипломатија на Блискиот Исток, преку Израел и Обединетите Арапски Емирати, изработка на стратегија за дејствување во Африка што ќе доведе до активирање во тој правец, како и активирање во правецот на Јужна Америка.
Време е за професионална дипломатија и за нова надворешна политика, која што во прв план ќе ги има македонските национални интереси, и која што ќе работи за промоција на Македонија на сите полиња.
Пишува: Дарко Тодоровски
Магистер по меѓународни односи и воен аналитичар
